Przewodniki

Wprowadzenie

W ostatnich latach pojawiło się w sprzedaży wiele nowych polskojęzycznych przewodników po ferratach w Dolomitach, bo oprócz znanych od dawna opracowań z serii „Dolomity” Dariusza Tkaczyka, w latach 2020 - 2023 ukazała się trzytomowa nowość z serii – „Dolomity na ferratach” (Część 1 – Ampezzano, Fanes, Sella, Puez-Odle; Część 2 – Dolomiti di Sesto; Część 3 – Dolomiti di Brenta) – Katarzyna i Lech Dutkiewicz. Oprócz tego w latach 2020 - 2022 wydane zostały cztery tomy przetłumaczonych z j. włoskiego przewodników po Dolomitach z serii „Najpiękniejsze ferraty. Dolomity” – Andrea Greci, Francesco Cappellari oraz opracowanie również z tej serii – „Najpiękniejsze ferraty. Jezioro Garda” – Pola Kryża, Dariusz Woźniczka.

Jeśli chodzi o przewodniki obcojęzyczne, to wybór mamy olbrzymi i ciężko coś wybrać zwłaszcza, gdy nie jest się poliglotą. Niemniej trafiliśmy na jedno wydawnictwo, które wzbudziło nasz zachwyt nie tylko ze względu na dopieszczoną szatę graficzną czy też dlatego, że w jednym tomie zawarto szczegółowe opisy wszystkich ferrat Dolomitów i okolicznych pasm górskich, ale przede wszystkim ze względu na czytelne schematy ferrat i prostotę przedstawionych informacji pozwalającą na korzystanie z opracowania bez znajomości języka obcego  . Więcej dowiesz się poniżej.

„Dolomity na ferratach” część 1, 2 i 3 – Katarzyna i Lech Dutkiewicz

Część 1
Podtytuł: Ampezzane, Fanes, Sella, Puez-Odle
Autor: Katarzyna i Lech Dutkiewicz
Wydawnictwo: „KLD”
Liczba stron: 534
Liczba opisanych ferrat: 61
Rok wydania: 2022 wyd. II
Oprawa: twarda
Cena: 169,00 zł

Część 2
Podtytuł: Dolomiti di Sesto
Autor: Katarzyna i Lech Dutkiewicz
Wydawnictwo: „KLD”
Liczba stron: 296
Liczba opisanych ferrat: 27
Rok wydania: 2023 wyd. II
Oprawa: twarda
Cena: 89,00 zł

Część 3
Podtytuł: Dolomiti di Brenta
Autor: Katarzyna i Lech Dutkiewicz
Wydawnictwo: „KLD”
Liczba stron: 456
Liczba opisanych ferrat: 30 + 2 wejścia na szczyty
Rok wydania: 2023 wyd. I
Oprawa: twarda
Cena: 119,00 zł

Trzymając w ręku dowolny z trzech tomów przewodnika „Dolomity na ferratach” i przeglądając go, pierwsze co przychodzi na myśl, to zachwyt nad przełomowością wydania oraz oczarowanie mnóstwem pięknych fotografii. Nawet pobieżne przejrzenie treści opracowania ukazuje ogromną pasję autorów, ich drobiazgowość, staranność i profesjonalizm oraz dbałość o wygląd książki i poprawność treści opisywanych ferrat.

Katarzyna i Lech Dutkiewicz przygotowali przewodnik, którego forma i jakość jest kompilacją najlepszych wzorców, jakie można dostrzec w topowych, nowoczesnych zachodniojęzycznych opracowaniach po Dolomitach. Czytając „Dolomity na ferratach” zauważa się ogromny nakład pracy i dużą wiedzę o ferratach, historii ich powstawania czy o kulturze różnych rejonów Dolomitów. Dzięki urozmaiconej i ciekawej treści przewodnik czyta się jak książkę, od której trudno się oderwać, albowiem w opracowaniu znalazły się nie tylko opisy ferrat z technicznymi informacjami niezbędnymi do bezpiecznego ich przejścia, ale też różne ciekawostki, wywiady z właścicielami schronik Dolomitów i innymi ludźmi związanymi z tymi górami. Wszystko to okraszone mnóstwem dokładnie podpisanych, pięknych zdjęć, które umożliwiają wizualne poznawanie poszczególnych ferrat czy grup, w których je poprowadzono. Właśnie fantastyczne fotografie są ogromnym plusem opracowania, albowiem niejedno z nich jest tak wykonane, że mówi więcej o danej ferracie niż tysiące słów opisu. Dzięki zdjęciom dużo łatwiej podjąć decyzję, którą trasę chciałoby się przejść, aby zobaczyć na żywo widoki przedstawione w przewodniku.

„Dolomity na ferratach” zostały wydane bez żadnych kompromisów, na wysokiej jakości papierze i w twardych okładkach, co w przypadku pierwszej części zawierającej 534 strony, przekłada się na jej wagę wynoszącą ok. 1,6 kg. Dlatego też biorąc tom do rąk czujemy, że mamy do czynienia z czymś solidnym i porządnym, w czym utwierdza też edytorska uroda opracowania. Mamy tu przemyślany podział na grupy górskie, kompletny i aktualny dóbór ferrat oraz nowoczesny układ treści zachęcający do poznawania kolejnych opisów tras, które można łatwo odnajdywać dzięki kolorowym górnym grzbietom stron dzielącym przewodnik na poszczególne obszary górskie Dolomitów. Treść opracowania jest precyzyjna i przejrzysta oraz zawiera wszystkie niezbędne informacje o poszczególnych ferratach, a więc schematy tras z zaznaczonymi trudnościami, mapki, wskazówki praktyczne itp., przy tym nie jest przeładowana niepotrzebnymi szczegółami.

Przewodnik zaczyna się od przedstawienia podstawowych informacji o Dolomitach, gdzie przeczytamy o takich zagadnieniach jak: geografia, co warto wiedzieć i zobaczyć, wino i jedzenie, języki Dolomitów, historia regionu i ferrat, hotele i schroniska itd. Kolejny duży rozdział, to bardzo dobrze opisane „ABC ferrat”, w którym znajdziemy wszelkie informacje związane z wyposażeniem na ferraty, techniką wspinania, oznaczeniem tras, bezpieczeństwem oraz podstawowymi zasadami zachowania na ferratach.

Znaczne wymiary tego przewodnika (19 x 24 cm) przy konkretnej wadze sprawiają, że nie nadaje się on do noszenia w plecaku, ale nie ma to większego znaczenia, ponieważ równolegle z zakupem opracowania otrzymujemy bezpłatny dostęp do serwisu internetowego zawierającego obszerną bazę ferrat, w której mamy opisane 104 trasy (stan na rok 2024). W sieci, pod adresem dolomitynaferratach-przewodnik.pl, oprócz treści i zdjęć znajdujących się w książkowej wersji opracowania, mamy również możliwość nawigacji gps do miejsca parkingowego w mapach google oraz do początku ferraty na cyfrowych mapach alpenkarte.eu.

Wnikliwie analizując treść i poszczególne opisy ferrat da się zauważyć dużą dbałość o poprawne nazewnictwo tras oraz dobre i nienużące opisy ich przebiegu, co nie jest takie częste u innych autorów. Podobnie jest z podziałem Dolomitów na obszary i grupy górskie. Wobec tego czy można do czegoś się przyczepić? W zasadzie nie ma do czego – może oprócz niezbyt przejrzystych schematycznych map obszarów i grup górskich oraz do wolno wczytującego się serwisu www. Przy całym ogromie zalet, nie są to jakieś istotne wady zwłaszcza, że za przystępną cenę otrzymujemy niejako podwójną funkcjonalność tego opracowania – świetny przewodnik i fantastyczny album ze zdjęciami, a do tego jeszcze dodatek w postaci serwisu internetowego z bazą ferrat. Myślę, że zarówno poczatkujący, jak i zaawansowany miłośnik „żelaznych perci” w Dolomitach powinien posiadać poszczególne tomy książki „Dolomity na ferratach”.

Przewodnik opisujący ferraty, a w szczególności te w najpiękniejszych górach świata – Dolomitach, powinien być ich kwintesencją. I właśnie takie są wydania tomów „Dolomity na ferratach”. Obecnie to najlepsze opracowanie po ferratach w Dolomitach dostępne na naszym rynku. Szkoda tylko, że na dzień dzisiejszy, nie obejmują swym zasięgiem całego obszaru tych gór.

Wszystkie części przewodnika „Dolomity na ferratach” można kupić przez internet na stronie dolomitynaferratach-przewodnik.pl

„Dolomity” tom I i II – Dariusz Tkaczyk

Tom I - wschód
Autor: Dariusz Tkaczyk
Wydawnictwo: „Sklep Podróżnika”
Liczba stron: 320
Liczba opisanych ferrat: 88 + wiele szlaków
Rok wydania: 1996 wyd. I, 2021 wyd. VI
Oprawa: miękka
Cena: 69,00 zł

Tom II - zachód
Autor: Dariusz Tkaczyk
Wydawnictwo: „Sklep Podróżnika”
Liczba stron: 336
Liczba opisanych ferrat: 60 + wiele szlaków
Rok wydania: 1997 wyd. I, 2021 wyd. V
Oprawa: miękka
Cena: 69,00 zł

O przewodniku „Dolomity” Dariusza Tkaczyka śmiało można powiedzieć, że jest to „klasyk opracowań po Dolomitach”, który wciąż jest najobszerniejszym polskojęzycznym przewodnikiem nie tylko po ferratach, ale również po wielu zwykłych szlakach. Nie ma w nim schematów ferrat czy zdjęć z wrysowanymi trasami, a o drodze i jej przebiegu dowiadujemy się jedynie z „kwiecistych” opisów, które przez jednych są uwielbiane, a przez innych uważane za niewygodne i traktowane z niechęcią, bo wyszukanie tras, które będą nam odpowiadały, wymaga poświęcenia czasu.

Wraz z kolejnymi wydaniami, w opracowaniu aktualizowane są niektóre informacje, jak dane dotyczące schronisk, ceny noclegów i wyciągów, opisy niektórych tras, a także pojawiają się opisy najnowszych ferrat. Miłym dodatkiem są wplecione w tekst zdjęcia, a także wyróżnienia kolorystyczne tytułów ułatwiające odszukanie interesujących nas informacji.

We wstępie do opracowania przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące dojazdu, noclegów, sprzętu, bezpieczeństwa, historii regionu Dolomitów itp. Dobrym pomysłem jest zamieszczony na końcu mini-słowniczek z podstawowymi słowami i zwrotami w języku włoskim.

Przeglądając treść można zauważyć, że oba tomy „Dolomitów” stanowią obszerne i szczegółowe opracowanie obejmujące niemal wszystkie szlaki i ferraty, jakie znajdują się w Dolomitach wschodnich i zachodnich, łącznie z opisami miejscowości, dróg dojazdowych, schronisk i innych istotnych dla turysty miejsc. Przy wycenie trudności ferrat, autor posługuje się własną, opisową skalą trudności o pięciu stopniach, która jest zgodna z odpowiednimi literami skali austriackiej.

Szkoda, że autor nie zamieścił w przewodniku porządnych mapek z zaznaczonymi ferratami oraz nie dodał do opisu tras odpowiedniego numeru szlaku, jaki znajdziemy na mapach oraz na drogowskazach w terenie. Brakuje również tabelarycznego zestawienia opisanych ferrat – takie „drobiazgi” znacznie ułatwiłyby korzystanie z tego przewodnika.

W opisach perci nieco rażą zbyt odstraszające, a zarazem mylne opisy trudności ferrat, bo w odczuciu naszym i innych osób są one mocno przesadzone. Nie tylko my zauważyliśmy, że to co u Tkaczyka jest pionową ścianą, w rzeczywistości bywa ścianą pochyłą, a „gładkie płyty bez oparcia dla stóp”, okazują się mieć te oparcia, lecz nieco mniejsze i mniej wygodne. Podobnie z miejscami siłowymi – dla młodej, sprawnej fizycznie osoby nie powinny one stanowić bariery.

Osobiście uważamy, że przewodnik „Dolomity” jest bardzo dobry, przede wszystkim z uwagi na ogromną ilość informacji. Choć trzeba tu też przyznać, że ta zaleta staje się też i wadą, gdy w mnogości opisów trzeba szybko wyszukać potrzebne w praktyce wiadomości. Niemniej przy dłuższym korzystaniu z tego opracowania docenia się wkład autora w dokładne opisanie terenu.

Zaletą przewodnika jest również rzetelny opis atrakcyjności tras – jeśli Tkaczyk pisze, że ferrata jest piękna i ciekawa, to tak jest i odwrotnie. Ogólnie, mimo pewnych zastrzeżeń, opracowanie „Dolomity” to bardzo cenna pozycja – przy układaniu tras naszych wyjazdów korzystaliśmy przede wszystkim z tego przewodnika.

Przewodnik „Dolomity” można kupić przez internet tutaj: „Sklep Podróżnika”

„Dolomity” tom III – Dariusz Tkaczyk

Tom III - Brenta i Jezioro Garda
Autor: Dariusz Tkaczyk
Wydawnictwo: „Sklep Podróżnika”
Liczba stron: 224
Liczba opisanych ferrat: 23 + wiele szlaków
Rok wydania: 2011 wyd. I, 2019 wyd. III rozszerzone
Oprawa: miękka
Cena: 69,00 zł

Trzeci tom z serii „Dolomity” Dariusza Tkaczyka, podobnie jak tom I I II tego autora, zawiera bardzo obszerne i szczegółowe informacje na temat wszystkich szlaków i ferrat znajdujących się w Dolomitach Brenta oraz niektórych w okolicy Jeziora Garda, łącznie z opisami miejscowości, dróg dojazdowych, schronisk i innych istotnych dla turysty miejsc. Tak szerokie ujęcie tematu to duży plus tego opracowania. W trzecim wydaniu przewodnika ujęto dodatkowo trasy z rejonu Jeziora Gardy – szkoda, że opracowanie o tym obszarze nie jest kompletne, gdyż obejmuje zaledwie kilka z kilkudziesięciu istniejących tam ferrat.

Przewodnik posiada ładną szatę graficzną, wzbogaconą dodatkowo sporą ilością efektownych zdjęć. Dzięki temu książka jest przyjemna w odbiorze, a przede wszystkim – bardzo przejrzysta. Opisy tras mają podobny styl, jak w poprzednich opracowaniach serii, więc uwagi odnoszące się do tomu I i II dotyczą także i tego przewodnika. Wycena trudności tras również została dokonana według tej samej, opisowej skali o pięciu stopniach.

Podobnie, jak w tomach I i II, również i w tym zabrakło porządnych mapek oraz tabelarycznego zestawienia ferrat. W naszym odczuciu autor nieco zaniżył też trudności niektórych tras – na szczęście różnice nie są zbyt duże (max. 1 stopień).

Podsumowując, tom III z serii „Dolomity” to bardzo dobry, a zarazem jedyny polskojęzyczny przewodnik po grupie Brenta. Polecamy go każdemu, kto wybiera się w te przepiękne góry.

„Najpiękniejsze ferraty. Dolomity” – Andrea Greci, Francesco Cappellari

Tytuł oryginału: „Ferrate nelle Dolomiti Centrali”
Tom: „Marmolada, Sassolungo, Sella, Sciliar, Catinaccio, Latemar”
Autor: Andrea Greci, Federico Rossetti
Wydawnictwo: „Bezdroża”
Liczba stron: 272
Liczba opisanych ferrat i szlaków: 41
Rok wydania: 2021
Oprawa: miękka
Cena: 47,40 zł

Tytuł oryginału: „Ferrate nelle Dolomiti Settentrionali”
Tom: „Tre Cime di Lavaredo, Popera, Conturines, Odle, Putia, Puez”
Autor: Andrea Greci
Wydawnictwo: „Bezdroża”
Liczba stron: 280
Liczba opisanych ferrat i szlaków: 46
Rok wydania: 2021
Oprawa: miękka
Cena: 47,40 zł

Tytuł oryginału: „Ferrate nelle Dolomiti Bellunesi”
Tom: „Civetta-Moiazza, Pelmo, Marmarole, Antelao, Bosconero, Schiara”
Autor: Andrea Greci
Wydawnictwo: „Bezdroża”
Liczba stron: 272
Liczba opisanych ferrat i szlaków: 36
Rok wydania: 2022
Oprawa: miękka
Cena: 47,40 zł

Tytuł oryginału: „Ferrate a Cortina”
Tom: „Tofane, Fanis, Cristallo, Nuvolau, Pomagagnon, Sorapiss”
Autor: Francesco Cappellari
Wydawnictwo: „Bezdroża”
Liczba stron: 240
Liczba opisanych ferrat i szlaków:
Rok wydania: 2022
Oprawa: miękka
Cena: 47,40 zł

Przewodniki z serii „Najpiękniejsze ferraty. Dolomity” można kupić przez internet na stronie bezdroza.pl

„Klettersteigführer, Dolomiten-Südtirol-Gardasee” – A. Jentzsch-Rabl

Autor: Axel Jentzsch-Rabl
Wydawnictwo: „Alpinverlag” Jentzsch-Rabl GmbH
Język: niemiecki + angielski
Liczba stron: 540
Liczba opisanych ferrat: ponad 170
Rok wydania: 2022 wyd. V, rozszerzone i zaktualizowane
Oprawa: miękka
Cena: 39,95 €

Niemieckojęzyczny, porządnie wydany (na kredowym papierze) przewodnik po włoskich ferratach z obszaru Dolomitów, Dolomitów Brenty, a także Ortlera, Alp Ötztalskich, Alp Sztubajskich, Alp Sarntalskich, Alp Wicentyńskich (Pasubio, Cima Carega), Prealp Belluńskich (Gruppo del Grappa) i rejonu Jeziora Garda. Uwzględnione są w nim wszystkie istotne „żelazne perci”, w tym te najnowsze, których próżno szukać w przewodnikach Dariusza Tkaczyka. Dzięki temu opracowanie stanowi świetne kompendium wiedzy o ferratach północno-wschodniej Italii. Książka wizualnie, jak też i merytorycznie, nie budzi jakichś zastrzeżeń, a wręcz przeciwnie – zachwyca ogromem informacji, przejrzystością oraz przemyślaną i dopieszczoną szatą graficzną.

Przewodnik otwiera bardzo wygodne zestawienie wszystkich opisanych ferrat , zawierające takie informacje jak: trudność trasy (w kilku skalach), czas przejścia, długość, przewyższenie do pokonania oraz numer strony z opisem. Dalej podano trochę ogólnych informacji o bezpieczeństwie, sprzęcie, sposobach pokonywania ferrat itp., a następnie opisy ferrat, składające się z kilku podstawowych punktów: krótkiej charakterystyki trasy (najbliższa miejscowość, punkt wyjścia oraz numer mapy Tabacco i Kompass), opisu dojazdu w okolice ferraty, dojścia do niej, przebiegu i zejścia oraz uwag i dodatkowych informacji. Wszystko ukazano zwięźle i konkretnie.

Podstawowe informacje na temat każdej ferraty, pozwalające bardzo szybko ocenić jej charakter, przedstawiono w postaci piktogramów, przy których podano m.in. wysokość, czas wejścia i zejścia, trudność, atrakcyjność, solidność ubezpieczeń, itd. Oprócz tego, przebieg niemal każdej trasy pokazany został na zdjęciach oraz przedstawiony w postaci czytelnych i bardzo pomocnych schematów. Zawierają one wrysowany na tle góry przebieg ferraty wraz z mnóstwem różnych informacji, takich jak: umiejscowienie drabin, możliwe warianty przebiegu trasy, miejsca szczególnie niebezpieczne, trudności poszczególnych odcinków i wiele innych. Uzupełnieniem są porządne mapki terenów, na których znajduje się opisywana droga z naniesionymi wszystkimi punktami charakterystycznymi oraz szlakami, wraz z ich numeracją – zobacz na przykładzie opisu ferraty Laurenzi. Przewodnik zawiera około 1200 pięknych fotografii i imponuje masą   – waży ok. 1,2 kg.

Tak uproszczone, a zarazem kompletne przedstawienie tras pozwala na korzystanie z przewodnika nawet osobom nie znającym języka niemieckiego. Na marginesach podano zresztą anglojęzyczny skrót najważniejszych informacji. Wszystko to pozwala na szybkie zapoznanie się z dostępnymi ferratami i wyruszenie na szlak bez zbędnego ślęczenia nad opisami (dobre dla zapracowanych   ).

Świetnym bonusem do V wydania książki jest aplikacja Alpinverlag Touren-App  na telefon komórkowy, umożliwiająca szybkie wyszukiwanie trasy oraz dostęp do informacji turystycznych, zdjęć, dokładnego topo ferraty czy danych GPS z wycieczek, które można zobrazować na elektronicznej mapie. W razie potrzeby istnieje możliwość zapisania powyższych informacji w pamięci urządzenia i wyświetlenia ich offline podczas wycieczki. Aplikacja jest aktywowana przy pomocy kodu dołączanego do książki w postaci zdrapki. Trochę szkoda, że w najnowszym wydaniu opracowania zrezygnowano z dołączania płyty DVD z elektroniczną wersją przewodnika, dzięki której można było go również czytać na tablecie czy komputerze lub po prostu potrzebne opisy wydrukować.

Próżno szukać w tej książce ciekawostek geograficznych, historycznych czy etnograficznych (oprócz najważniejszych ogólników), bowiem nie jest to przewodnik stworzony dla pogłębiania wiedzy, tylko opracowanie skierowane do nastawionych na cel „praktyków”, chcących szybko wyszukać interesujące ferraty wraz niezbędnymi informacjami na ich temat i ruszać na szlak. Pewną uciążliwością przy korzystaniu z tego przewodnika może być stosowane tu niemieckojęzyczne nazewnictwo ferrat, szczytów czy grup górskich, które w języku włoskim niejednokrotnie wygląda zupełnie inaczej, więc przyzwyczajeni do tego drugiego mogą czasami się gubić.

Podsumowując – komu nie szkoda około 180 zł, a ma zamiar sukcesywnie „kolekcjonować” kolejne ferraty, ten powinien zastanowić się nad zakupem tego przewodnika – naszym zdaniem naprawdę warto. Książkę można nabyć nie tylko w austriackich i włoskich księgarniach z literaturą górską, ale też w polskich księgarniach internetowych, np. tu: www.megaksiazki.pl.

Na witrynie ISSUU można zobaczyć przykładowe kilka stron przewodnika, z wykazem tras oraz opisem ferraty d'Trinceé.

Na stronie wydawnictwa Alpinverlag można zapoznać się z informacjami o przewodniku „Klettersteigführer Dolomiten-Südtirol-Gardasee”.

„Żelazne percie Dolomitów - część wschodnia” – Jan Kiełkowski

Autor: Jan Kiełkowski
Wydawnictwo: „EXPLO”
Liczba stron: 144
Liczba opisanych ferrat: 59
Rok wydania: 1994
Oprawa: miękka
Cena: przewodnik niedostępny w sprzedaży

Jan Kiełkowski w swoim przewodniku „Żelazne percie Dolomitów – część wschodnia”, koncentruje się przede wszystkim na ferratach oraz charakterystykach grup górskich, w których się one znajdują. Nie opisuje on (tak jak D. Tkaczyk) innych szlaków, dróg dojazdowych czy miejsc nie związanych z ferratami. Opracowanie jest nastawione na praktyczne i konkretne przedstawienie tras tak, aby czytelnik bez problemu mógł sobie poradzić w terenie. Takie podejście sprawia, że opisy nie wzbudzają większych emocji i nie są tak „kwieciste”, jak u D. Tkaczyka.

Każda ferrata jest przedstawiana jako całościowa trasa, wraz z podejściem i zejściem, co z jednej strony daje nam „gotowca”, a z drugiej nie pozwala, jak u D. Tkaczyka, na samodzielne układanie wycieczek. Niemniej jednak, podejście J. Kiełkowskiego nie jest złe, bo większość ferrat i tak zazwyczaj przechodzi się w jeden, najbardziej logiczny sposób i właśnie taki autor nam zazwyczaj przedstawia. Przy niektórych trasach zamieszczone są bardzo pomocne schematy, na których pokazano przebieg ferraty w terenie górskim.

Przeglądając opracowanie J. Kiełkowskiego da się zauważyć, że czasami stosuje on nazewnictwo niemieckojęzyczne, mimo iż istnieją odpowiednie nazwy w języku włoskim. Podobnie z podziałem geograficznym Dolomitów – dla niektórych obszarów jest on u niego typowy dla krajów niemieckojęzycznych. Nie jest to wada, ale niepotrzebnie wprowadza zamieszanie zwłaszcza, że D. Tkaczyk trzyma się takich nazw i podziału Dolomitów, jakie są stosowane w przewodnikach włoskich. Autor przyjął własną, czterostopniową skalę trudności ferrat, która nie pokrywa się ze skalą wprowadzoną w przewodniku D. Tkaczyka; odbiega też od skal stosowanych w literaturze zachodniojęzycznej.

Podsumowując, „Żelazne percie Dolomitów - część wschodnia”, to bardzo udane opracowanie, które dość dobrze uzupełnia się z przewodnikiem D. Tkaczyka i szkoda, że nie doczekało się kontynuacji dla zachodniej części Dolomitów. Obecnie nie da się już go kupić w sklepach – czasami można je zdobyć w antykwariatach, np.: antykwariat-filar.pl lub literacki24.pl.

„Dolomity - najpiękniejsze via ferraty” – Pascal Sombardier

Autor: Pascal Sombardier
Wydawnictwo: „Galaktyka” Sp. z o.o.
Tłumaczenie: z jęz. francuskiego
Liczba stron: 144
Liczba opisanych ferrat: 49
Rok wydania: 2002
Oprawa: twarda
Cena: przewodnik niedostępny w sprzedaży

Książka „Dolomity - najpiękniejsze via ferraty” Pascala Sombardier'a jest połączeniem bogato ilustrowanego albumu z pięknymi zdjęciami i przewodnika. W opracowaniu tym opisanych zostało ponad 40 najpiękniejszych ferrat Dolomitów, uszeregowanych od najłatwiejszej do najtrudniejszej. Autor jest Francuzem, więc w opisach znajdziemy wiele porównań szlaków z punktu widzenia turysty francuskiego.

Przy opisie tras nie ma podanych wycen trudności – jest tylko opis słowny uwzględniający cztery czynniki: uciążliwość, widowiskowość drogi, liczbę ubezpieczeń i charakter terenu. Uwagi autora dotyczące trudności czasami są mylące i warto je skonfrontować z opisami w innych przewodnikach. Czasy podane w tym albumie-przewodniku są raczej dla osób z dobrą kondycją, a niekiedy są to tzw. czasy „sportowe” i należy się liczyć z tym, że osoby o przeciętnej kondycji mogą iść dłużej niż napisano w tym opracowaniu.

Ogólnie przewodnik ten jest ciekawie pomyślany i według nas bardzo dobrze może służyć w czasie wycieczki pod warunkiem, że odpowiednie jego fragmenty zostaną wcześniej skserowane, gdyż opracowanie zostało wydane w nieporęcznym formacie i jest dość ciężkie.

Obecnie ten album nie jest już dostępny w sprzedaży – trzeba szukać go w antykwariatach.

„Dolomity - najciekawsze via ferraty” – Pascal Sombardier

Autor: Pascal Sombardier
Wydawnictwo: „Galaktyka” Sp. z o.o.
Tłumaczenie: z jęz. francuskiego
Liczba stron: 95
Liczba opisanych ferrat: 29
Rok wydania: 2007
Oprawa: miękka
Cena: przewodnik niedostępny w sprzedaży

W lipcu 2007 r. pojawił się nowy przewodnik Pascala Sombardiera oparty w dużym stopniu na jego wcześniejszym opracowaniu „Dolomity – najpiękniejsze via ferraty” (przedstawione powyżej). W odróżnieniu od poprzedniego przewodnika zastosowano tutaj miękką oprawę i mniejszy, poręczniejszy w użytkowaniu format oraz zmniejszono ilość opisanych ferrat do tych, które naprawdę warto przejść. Sposób przedstawiania tras jest taki sam jak w albumie-przewodniku opisanym powyżej.

Z istotnych zmian w treści można zauważyć, że skrócono do niezbędnego minimum wstęp (charakterystyka Dolomitów, noclegi, porady sprzętowe, dojazd) oraz dodano informacje o dojeździe w Dolomity z Polski. Tak jak w poprzednim opracowaniu, tak i tutaj znajdują się szczegółowe i aktualne opisy ferrat, kolorowe mapki i schematy oraz mnóstwo bardzo ładnych zdjęć.